"Bí ẩn làng Bưởi Cuốc" là một tập truyện được viết dựa theo hồi ức của tác giả dựa trên những tình tiết có thật, xuyên suốt từ khoảng thời gian tháng 8 năm 1989 cho đến tháng 12 năm 2004 nên mang nhiều hơi thở cuộc sống của miền quê Đồng bằng Bắc Bộ cuối thế kỷ 20. Làng Bưởi Cuốc là một ngôi làng có thật tại huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh và có lịch sử rất lâu đời. Dựa trên những thông tin ghi chép cũ cũng như qua lời kể của các cụ cao niên trong làng thì thời gian lập làng là vào khoảng năm 1028. Thời điểm ấy có một sự kiện vua Lý Công Uẩn băng hà, triều đình cần đất xây lăng và cư dân ở vùng đất mà triều đình chọn làm nơi đặt lăng được cấp cho một vùng đất khác. Làng Bưởi Cuốc được thành hình từ đây.
Sở dĩ làng "Bưởi Cuốc" có tên này bởi bề dày lịch sử hàng trăm năm là làng nghề chuyên rèn cày, cuốc và các nông cụ để bán cho những làng khác trong vùng, vào năm 1832, bắt đầu xuất hiện một nghề mới ở làng là nghề làm đậu phụ, hiện nay đậu phụ (đậu hũ) Bắc Ninh chính là từ làng này mà ra, nghề tổ của làng hiện nay được xem là nghề đậu phụ.
Nhân vật nam chính của tập truyện có tên gọi ở nhà là cò Tý, là một cậu bé sống xa bố mẹ từ khi lên 10 tuổi, cậu ở với bà nội tại quê nhà. Một lần vô tình cò Tý có cơ duyên gặp một người con gái nhờ mua bánh đúc, cậu gọi là chị, điều không ngờ cô gái này lại là một hồn ma bị yểm làm Thần giữ của từ năm 1424 ngay trên mảnh đất nhà cậu. Chị này tên thật là Vũ Thị Hoa nhưng vì những biến cố đã đổi tên thành Trần Ngọc Hoa sau này được phong Công chúa. Trần Ngọc Hoa hay còn gọi là chị Ma là một cô gái xinh đẹp, thông minh, được cha truyền thụ võ nghệ từ năm lên 4 và vì nhiều cơ duyên khác đã cùng cò Tý chống lại những thế lực xấu như thầy phù thủy đi tìm kho báu, những kẻ đi yểm bùa ngải và cả những vong hồn lang thang tìm cách thâm nhập vào làng làm chuyện càn quấy. Xuyên suốt hành trình sát cánh cùng chị Ma, cò Tý còn có thêm cơ hội đi tìm lại gốc gác tổ tiên của mình và tìm ra lời lý giải vì sao cậu lại có thể gọi được thân vệ quân mặc dù không biết gì về chú pháp.
Ngoài nhân vật nữ chính là chị Ma, cò Tý còn vô tình quen biết thêm một nữ Thần giữ của khác cũng ở cùng làng, cô tên là Lý Ngọc Khuê với sở thích trừng trị kẻ xấu bằng cách vặn cổ, bẻ đầu. Lý Ngọc Khuê bị yểm vào năm 1550 và luôn muốn nhận cò Tý làm người hầu. Trải qua nhiều pha hành động phiêu lưu cùng chị Ma, cò Tý cũng được chị truyền dạy nhiều kỹ năng và kiến thức để tránh khỏi các tai ương, bên cạnh đó còn có sự giúp sức đắc lực, chỉ bảo tận tình của sư thầy ở chùa làng. Cò Tý giờ đây, từ một cậu bé hồn nhiên ngày nào đã trở thành một người giúp sức đắc lực cho chị Ma với thanh kiếm gỗ đào có tác dụng khử tà và nhiều "bảo bối" khác.
Trong tập truyện này, nhiều sự kiện có thật trong lịch sử và nhân vật lịch sử từ cổ đại đến đời sau này như Lý Khuê (Lý Lãng Công), AHLLVT La Văn Cầu, Hoàng Yến Chibi, Lý Đức… sẽ được miêu tả chân thực, đan xen cùng nhiều tình huống với tình tiết hài hước xảy ra trong cả quãng đời niên thiếu của cò Tý.
Tập truyện "Bí ẩn làng Bưởi Cuốc" phù hợp cho mọi lứa tuổi vì chia sẻ nhiều triết lý sống, cách tư duy, lý giải một số hiện tượng xung quanh theo một góc nhìn logic và cùng tìm hiểu lại những phong tục, tập quán của cha ông trước đây.
Trân trọng.
Nam Ngủ Yên
Nhận xét về Bí Ẩn Làng Bưởi Cuốc